Lezing Internationale Vrouwendag Doetinchem 2020

‘Vrijheid vind je in jezelf’ werd door mijn ervaringen voor mij een overtuiging, een leidraad voor mijn leven. ‘tuurlijk zijn er altijd wel omstandigheden, die je vrijheid (kunnen) beperken. Toch bepaal je altijd zelf, hoe je ermee omgaat, wat je ervan maakt, hoezeer je er door die omstandigheden laat beïnvloeden.

Ruim 30 jaar geleden had ik een fase in mijn leven, waar heel wat toestanden bij elkaar kwamen. Het was niet de eerste keer. En ook niet de laatste. Wel een leertraject die me deed beseffen dat ik zelf de keuze moet maken of ik erbij ga neerzitten. Of dat ik me eruit vecht. Ik koos voor het laatste, vooral gedreven door de liefde voor mijn kids.
Binnen iets meer dan drie maanden had ik te horen gekregen, dat ik tijdens mijn zwangerschap een toxoplasmose had opgelopen, dat de vader van mijn kinderen liever bij zijn nieuwe vriendin bleef. En dat mijn petekind was overleden. Vooral het laatste deed me beseffen, dat mijn problemen oplosbaar waren. Maar je kind kwijtraken? Dus ging ik aan de slag: zorgen dat mijn kids hadden wat nodig was, andere woonruimte zoeken, mijn studie afmaken, een baan vinden. Mijn dromen hielpen me op pad te blijven.

Intussen zijn er heel wat meer dingen gebeurd – dingen die energie gaven en dingen die energie vraten.

Wat is vrijheid nu eigenlijk?

Op synomiem.net vind je een lekker speels overzicht, waar vrijheid aan wordt gelinkt. Welk van de begrippen spreekt jou het meest aan?

Meestal zoek ik naar een luchtige manier om iets inzichtelijk te maken. Hier passen twee gezegdes van mijn overgrootmoeder bij: “Alleen mannen denken dat je ernstig moet kijken wanneer je met een serieus onderwerp bezig bent.” En: “Altijd lachen, en is het maar om je tanden te laten zien.” Voegt nu niet toe aan het verhaal, maar wilde het even kwijt… even de vrijheid nemen…

Woorden, trouwens, die mij in het bovenstaande schema aanspreken zijn: ongebondenheid, speelruimte, onafhankelijkheid, zelfstandigheid, ongedwongenheid, mensenrecht.
Woorden, die ik confronterend vind zijn: privilege, vrijbuiterij, alleenrecht, vergunning.

Inspiratie

Ik zocht me juist in de minder makkelijke fases van mijn leven iedere keer weer vrouwen, die mij inspireren, die mijn idealen voeden. Krachtige vrouwen, kwetsbare vrouwen. Voor mijn TOP-6 kies ik een volledig irrelevante volgorde: namelijk de historische. Wat ik bij hen vond en vind is:

• Je eigen weg kiezen
  • Wat ook betekent: tegen de gevestigde orde in durven te gaan.
• Zoek je eigen referentie
  • Weet welke vooroordelen jezelf hebt, en welke je bij anderen vermoed.
• Bedenk, dat de leerlijn van de geschiedenis die van de blanke man is. En heel veel andere relevante gebeurtenissen zijn weggelaten.
  • Zoek je eigen tolerantie.

Daarmee creëer je het pad om

• Vrijer te denken
• Vrijere keuzes te maken
• Vrijer in het leven en in je werk te staan.

Freya Stark (1893 – 1993) raakte al vroeg gefascineerd door het Midden-Oosten. Ze studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Londen. 1927 vertrok ze om door de onherbergzame streken van Iran te reizen en beschreef in een van haar eerste boeken het leefgebied van de Assassijnen. Freya Stark verkende Hadramaut en Afghanistan. Geen gewoon pad voor een vrouw, zeker niet in haar jonge jaren.

Aletta Jacobs zette zich in voor het recht op hoger onderwijs voor vrouwen. In 1871 toegelaten als studente medicijnen aan de Rijksuniversiteit Groningen, aanvankelijk voor een proefperiode van één jaar. Aletta Jacobs was niet de eerste vrouwelijke studente, maar wel de eerste die een universitaire studie succesvol afrondde. Zij werd lid van een vrijdenkersvereniging. Eind september 1919 werd actief vrouwenkiesrecht , waar zij zich zo voor had ingezet, in Nederland een feit.

De dames uit Hidden Figures- Women Who Helped Win the Space Race

• Katherine Goble Johnson, geboren in West Virginia in 1918, heeft heel wat doorstaan om een baan te krijgen die haar ruimte voor haar wiskundige vaardigheden gaf. Na haar studie als een van de weinige Afro-Amerikaanse studenten aan de universiteit zette zij door totdat zij een baan als “computer” bij de NASA kreeg. In de loop van haar carrière schreef Katherine Johnson 26 onderzoeksrapporten.
• Mary Winston Jackson (1921–2005) was een Afro-Amerikaanse wiskundige en luchtvaarttechnicus bij de NASA. Ze begon haar carrière als een menselijke computer. Ze volgde technieklessen voor gevorderden en werd in 1958 de eerste vrouwelijke Afro-Amerikaanse ingenieur bij NASA.
• Dorothy Johnson Vaughan (1910–2008) begon haar carriere als wiskundelerares en kwam via tussenstappen bij de NASA te werken. In 1949 werd Vaughan het hoofd van West Area Computers, een team dat volledig bestond uit vrouwelijke Afro-Amerikaanse wiskundigen

Barbara Wood neemt de lezer naar exotische landen, die zij nauwgezet heeft onderzocht om een goed beeld te kunnen geven van de cultuur en geschiedenis die relevant zijn voor dat verhaal. De kern van elk boek is een sterke, onafhankelijke vrouw.

Jacinda Ardern

De wijze hoe ze haar premierschap invult, in het leven staat, op uitdagingen reageert – gewoon indrukwekkend.

Kate Raworth

Met haar Doughnut Economics legt Kate Raworth een nieuw fundament voor een duurzame maatschappij, waarvan een gezonde economie onderdeel van uit maakt.

 

Mijn lering uit hun levensverhalen is: als je je vrijheidsbeeld afhankelijk maakt van wat anderen denken en vinden, wat anderen van jou denken en vinden, perk je zelf je eigen vrijheid in.

De eerste stap naar je eigen vrijheid is om – vanuit je passie, wat je drijft – te bepalen, wat vrijheid voor jou is. Wat voor jouw belangrijk is, om je vrij te voelen.

Wat is nu vrijheid precies voor jou?

Vul het schema in, vind je eigen inzichten! (En laat je niet afleiden door de vragen die tussen hier en het schema volgen. 😉

In hoever wordt jouw beeld bepaalt door de ‘gangbare’ definitie van “rol van de vrouw”?
Wat heb je nodig van je omgeving?
Hoe geef je terug?
Wanneer voel je je daadwerkelijk vrij? (En wanneer juist niet) En waarom is dat dan zo?
Hoe vaak sta je stil bij wat voor je vrijheid betekent? Maak je er werk van?

Vind je kernwoorden. Geef ze een score tussen 1 en 5 voor waar je nu staat voor dat kernwoord.

 

Wat is nodig om de topscore te bereiken? Noem voor ieder punt 1 extra steekwoord.

Wat is vrijheid voor mij, in mijn definitie?

Volgorde is niet per sé rangorde

Liefde: … de basis voor al het goeds, geeft ruimte	4	… relatie mist
Reizen: …  ontdekken, grenzen verleggen, ervaren	4	…  voor mantelzorg ff een stap terug. Nou ja, twee stappen.
Vrij denken en handelen: … je uit (kunnen) spreken	4	… tolerantie om alles te mogen zeggen en aan te horen om er vervolgens over te kunnen praten
Zelfstandigheid: … je eigen besluiten nemen, in je eigen onderhoude kunnen voorzien, je eigen fouten accepteren	5
Souvereiniteit: … de ethische basis, breed gedeeld in de samenleving	3	… ethisch besef, benaderen, nadenken is in een dip. Graag toe naar ethisch gedragen keuzes maken, samen.

Vrijheid bestaat alleen in jouw context met anderen, waarvoor jij erin kiest (en wat je tolereert).

Wat betekent jouw vrijheid voor een ander?

Heb je kunnen achterhalen, wat vrijheid voor jou betekent, kun je een volgende stap nemen: nadenken over wat is de impact van jouw keuzes op anderen (positief, negatief)? Immers, je kunt je eigen vrijheid alleen uitleven, als een ander dat ook kan, wanneer jou behoeftes een ander niet belemmeren.

Aan de ene kant zou je kunnen stellen, dat ruimte, die je zelf pakt, niet meer beschikbaar is voor een ander.
Aan de andere kant… ruimte kun je samen creëren. Samen vrij zijn – wat doet dat met je?

Nog meer huiswerk?

Nog even eentje bovenop: Waar brand je zó voor dat er nu direct werk van maakt?

Wat verwacht je ervan qua impact en snelheid?

Voel je vrij! Ga ervoor!