Water en leven versus geld en economie
Enkele primaire gedachtes en overwegingen uit de gesprekken tot nu, deze maand.
Waarom kies je water als thema van de maand als je naar openingen voor de implementatie van de Doughnut Economie op grotere schaal zoekt? De simpele uitleg is: er is geen leven zonder water. Net zoals de economie denkt, er is geen economie zonder geld.
Het eerste is zondermeer waar, althans, in het algemeen benoemen we alles wat niet leeft als ‘materie’. Of er ook water in ‘materie’ zit … daar doe ik geen uitspraak over!
En dan geld en economie. Er zijn heel wat economische processen waar geen geld aan de pas komt, ruilhandel bijvoorbeeld. En er zijn economische processen, waar in het directe proces geen dienst of product aan de pas komt, bij financiële derivaten, bijvoorbeeld. Geld is een ruilmiddel, waar het aanbod van de een niet direct aansluit bij de behoefte van een ander. Een aardappelteler zal niet heel zijn productie tegen fietsen willen ruilen; daar schiet die weinig mee op. Dan kan geld een tussenoplossing zijn.
Bestaan dergelijke ruilmiddelen ook in de natuur? Hoe slaat natuur ‘voorraad’ op, hoe wordt die verder verspreidt en later gebruikt? In veel processen speelt water een rol. In veel processen, niet in alle processen (denk ik).
Water kan allerlei gedaantes aannemen – ijs, dan de vloeibare vorm, damp/stoom.
Water (anders dan H2O) is eigenlijk nooit zuiver, er zitten altijd stoffen en ook vaak wel levende wezens in. In die zin is water een habitat. Wateren heten in de geologie ‘waterlichamen’. Water in termen van vocht is vaak onzichtbaar. Water heeft een zuiverende werking. Water kan verwoesten. We hebben water nodig om te leven; en we kunnen in water verdrinken. Water dwingt respect af.
Water respecteren doen we in de dagelijkse praktijk waarschijnlijk nog veel te weinig. Anders zou er stukken minder waterverspilling zijn, toch?
Geld verschijnt ook in allerlei gedaantes – biljetten en munten, crypto/valuta, aandelen, budgetten, tekorten, rente … om maar een paar te noemen.
Geld is (intussen) zelden zuiver, vaak kleeft er iets van menselijk leed, milieueffecten of (politieke) belangen aan. Geld hebben is belangrijk, wordt ons op allerlei manieren geleerd. Zonder geld leven zou niet mogelijk zijn; en toch zijn er behoorlijk wat voorbeelden, dat het kan. Geld zit in alle mazen van onze maatschappij. Maar hoort het daar ook allemaal wel? Geld, waarde, doet leven. Geld kan ook verwoesten (militair geweld, beslagleggingen, …) Geld dwingt.
Geld wordt verspild, geld wordt opgehemeld. Dezelfde geldbedragen hebben zelden dezelfde waarde; dat is altijd afhankelijk van de context. Het is (dus) een instabiel ruilmiddel. Een holistische blik erop is noodzakelijk.
Hoe kijk jij daar tegenaan?